जुजुया छ्यने तकं ल्हा तय्गु अधिकार दुपिं नौ जाति
नेपाःदेय् थीथी कला, संस्कृति, तजिलजि, बिधिव्यवहार व जात जाति नामं जागु देय् खः । नेपाःया तजिलजि व कला संस्कृति विश्वया न्हयःने नेपाः म्हसिका बिया वया च्वंगु जात जाति मध्ये नेवाः समुदाय् दुने लागु प्राचिनकाललिसें नेवाः समुदाय्यात सुद्धिकरण याय्गु ज्याःया अभिभारा कया वयाच्वंपि नेवाः समुदाय्या नौ (नापित) जाति खः । थ्व जाति परम्परालिसें नेवाः समाज दुनेया व्यक्ति विशेषया स“ चाकेगु व लि–लूसि ध्यंका शरीर सफासुग्घर याना व्यक्तित्व ९एभचकयलबष्तिथ० दय्केगु ज्याःय् समाजयात ग्वाहाली जक याना वयाच्वंगु मखुकि थ्व जाति विशेषया उपस्थिति मजुइकं नेवाः समुदाय्या गुगुनं रितिथिति व कर्मकाण्ड शुद्ध मजुइगु नेवाः समाज दुने मान्यता कायम जुया वयाच्वंगु परम्परा दु । जन्मलिसें मृत्यु कर्मकाण्ड व थीथी नेवाः संस्कारे थ्व जाति विशेषं स“ चाका व लि–लूसि ध्यंका अलःतया सुद्धिकरण मयातले छुनं नेवाः संस्कार पू–मवनिगु रिथित व परम्परा थन आःनं कायम हे दनि । छु नं नेवाः संस्कार छुं–जुया नौ उपस्थित जुइमफुसा थ्व नौ जाति विशेषया प्रतिनिधि व प्रतिमाया रुपय् थ्व जातिं लूसि ध्यंकेगु ज्याःय् छयलाबला वयाच्वंगु ज्याःभः “छलंचां” जकसां थम्हंहे थःथःगु तूतिया लूसिइ थिइका नौ नं थःत सुद्धिकरण यागु भाःपिया संस्कार पू–वंकेगु ज्याः थन जुया वयाच्वंगु खने दु । थुकिं सि दु नेवाः संस्कारे व नेवाः समाजय् थ्व नौ जाति विशेषया गुलि महत्व दु वा समाजय् छु स्थान दु धका ।
नेवाः समाजया जाति मध्ये स्यःस्यः, जोशी, मल्ल, उदास, शाक्य समुदाय व ज्यापु जात जातिया जकः दय् द“सं अन्न कया सं“–चाकेगु व लूसि ध्यंकेगु परम्परा दुगु व थ्व न्यागु जात बाहेक नेवाः समाजया हे मेगु जात विशेषया स“ चाय्गु, चाकेगु व लूसि ध्यंकेगु ज्याः थ्व जातिं याय् मज्यूगु परम्परा थन दुगु खने दु । थुकिया हुनि धासा सुना नं थथेहे खः धका धाय फुगु मदु ।
पौराणिक कालय् जगत पालनकर्ता विष्णु भगवानया त्यःपुचां (नाभिं) प्यपाः ख्वादुम्ह श्रृष्टिकर्ता ब्रम्हा नापं उत्पत्ति जुगु खः धइगु किंम्बदन्ति आख्यान व मान्यता दुगु हुनि कालन्तरय् वया थ्व नापित जु–वंगु व थ्व जाति नौग्रहयात साम्य याय्गु क्षमता दुगु हुनि नेवाः भाषं थ्व जातियात “नौ” धया वगु खः धइगु थन मान्यता खने दु । ब्रम्हा नापं प्रादुर्भाव जुगु व द्वापरयुगय् यदुबंशी श्री कृष्णया स“–चाय्गु अभिभारा नापं पू–वंका वगु थ्व जाति खः धइगु आख्यानं थ्व जाति पौराणिक काललिसें उत्पत्ति जुगु खने दु ।
श्री कृष्ण भगवानया स“ चाकेगुलिसें राजामहाराजापिनिगु स“ चायगु ज्याः याना श्री कृष्ण भगवान व जुजुया छ्ने तक ल्हातया थःगु न्हयःने क्वछुके फुगु अधिकार व क्षमता दुगु व नेवाः समुदाय्यात सुद्धिकरण याय्गु प्राचिन काललिसें अभिभारा कयावयाच्वपिं थ्व नौ जातिं स“ चाय्गु व कतपिनिगु तूति थिया लूसि ध्यंकेगु लजगा याना वयाच्वंगु परम्पराया हुनि थःत थ्व जातिं हिनभावना काय्मागु छुंहे अवस्था खनेमदु । नापं गैह्र नौ जातिं थ्व जाति समुदाय् यात हेला याय्मागु छुंहे हुनि खने मदु ।
थ्व जातिं थःत बौद्ध धर्मालम्बी खः धया वसा नं थ्व ख“ संखाया घेराय् लागु खने दु । पौराणिक कालय् बिष्णु भगवानया त्यःपुचां (नाभीं) ब्रम्हालिसें प्रादुर्भाव जुगु आख्यान दुुगु व कश्यप गोत्रया थ्व जातिया सनातन धर्म बुद्धिस्त वा बौद्ध धर्मालम्बी गे जुइफु ? थ्व ख“ दुवाला स्वयमागु विषय खः ।
बौद्ध धर्म सम्प्रदाया देवी देवता, करुणामय लोकेश्वरपिनिगु न्ह्वं (महास्नान) याईबले नेवाः परम्परा व संस्कार कथं थ्व जातिं लोकेश्वर पिनिगु तूति पाली “अल” तय्मागु व अल मतःतले न्ह्वं (महास्नान) शुभारम्भ मजुइगु थन धार्मिक परम्परा काय्म जुया वयाच्वंगुया हुनि जक थ्व जातिया सनातन धर्म बुद्धिस्त (बौद्ध) खः धाय्गु पाय्छि जुई मखुथे“ च्वँ ।
निश्चित नेवाः समुदाय्या धर्म, कर्म व संस्कार शुभारम्भ याय्त न्हापालाक थ्व जातिं छलंचां लि–लूसी अलः मतय्क सुद्धिकरण मजुइगु व सुद्धिकरण मजुइक छुंन संस्कार पू–मवनिगु हुनि थेन्तु थ्व जाति बौद्ध सम्प्रदाय्या लोकेश्वर करुणामय् देवीदेवता तकं सुद्ध मजुइगु सनातन धार्मिक परम्परा दुगुु हुनि लोकेश्वर पिनिगु तूतिपाली अलःतया सुद्धिकरण याना बिइगु व सुद्धिकरण याय्मागु अभिभारा नापं थ्व जातियात जुया वयाच्वंगु परम्परा खने दु ।
थ्व जाति समुदाय्या परम्परागत बस्ती नेपालमण्डलया स्व निगः व स्व निगःलँ पिने गन गन नेवाः बस्ती दु अन अन थ्व जातिया बस्ती खने दुगु थ्व जातिया बौद्ध धर्म नापं सनातन स्वापु लोकेश्वर पिनिगु न्ह्वं (महास्नान) याय्त तूति पाली अलःतय्मागु परम्परा बाहेक बौद्ध धर्मया बाः, बही, बिहार नापं छुं स्वापु खने मदु । थ्व हुनि नं थ्व जातिया सनातन धर्म बुद्धिस्त (बौद्ध) खः धइगु सिइमदु । श्रृष्टिकर्ता ब्रम्हा नापं उत्पत्ति जुगु आख्यानाया नापं थ्व जातिया गोत्र कश्यप जुगुया हुनिन थ्व जातिया सनातन धर्म शैब वा बैश्णवी धर्मालम्बी (हिन्दू) जुइमागु खने दु ।
नेवाः जात जातिलय् देखा मकाय्कं सु–न आंगमय् दुमथ्याईपि शाक्य, बज्राचार्य, उदाय् जातिथेँ थ्व जातिया दथुइनं देखा मकायक सु–न आगंमय् दुमथ्याइगु परम्परागत प्रावधान जुया वयाच्वंगु दु । देखा मकाय्कं काय्मचायात आंगमय् दुमथ्याइगु परम्पराया नापं थ्व जाति दुने भौमचा आंगमय् दुथ्याकेत–भौमचां काय्मचा बुइकेहे मांगु व छुं जुया कायमचा मबुल वा म्ह्याय्मचाया जक बुइकल धासा व भौमचा वा म्ह्याय्मचाया मां गबलेहेँ आगंमय् दुमथ्याइगु वा दुथ्याकेगु परम्परा मदु । थ्व परम्परा आःतकन काय्महे जुयाच्वन तिनि भौमचां काय मचाहे बुइकगु खः सानं यदि जातं मथ्याम्ह भौमचालात धासा गुगुहालतेय्न आगंमय् भौमचा थ्याकेगु परम्परा मदु धैगु न्हूंघःले च्वमः भाजु नारायण नापितजुया भनाइ दु । आगमय् न्हुम्ह भौमचा दुथ्याकेगु नितिनियम व परम्परा मदु । आगमय–न्हुम्ह भौमचा दुथ्याकेगु नितिनियम व परम्परा स्वयबले मेमेगु जात समुदाय् स्वया स्या आगद्यःया न्ह्यःसलय् थ्व जाति कट्टर खने दु । थ्व परम्परायात समय्साक्षेपयाना हिका यंकेमागु खनेदु ।
थ्व जातियागु परम्परागत पेशागत थ्व जातिं समयसाक्षेप याना यंके मफुगुया हुनिं भारतीय ठाकुरतयसं थुमिगु परमपरागत लजगा (पेशा) लाका काय धुन्कल अयनं समय सापेक्ष याना यंकेगुलिं थ्व जातिं मस्वगुलिं परम्परागत पेशां बिस्थापित जुजु वना च्वंगु खने दु ।
नेवाः समुदाय्यात सुद्धिकरण याय्गु परम्परागत ज्यायाना वयाच्वंगु थ्व समुदाय् हाडजोर्नी ९इचतजयउभमष्अ० उपचारया विशेषत हस्तसिद्धि दुुगु खने दु । झी नेवाः समाजय् सुयाँ ल्हा तूति मर्के जुया थ्व समुदाय्थाय् वना पाः वासः तया वा मालिसयाका उपचार याय्गु थन परम्परा जुया वयाच्वंगु आः नं खने दु ।
झीगु स्वनिगm न्हिपौ
ने.संं.११३२ तछलाथ्व एकदििश
२०६८ आसार १ शुव्रmबाः
